Hořice miasto gdzie powstają rzeźby z piaskowca

W kraju hradeckim, niedaleko granicy z Polską, znalazło sobie miejsce miasteczko Hořice (wym. Hożice). Tak pomiędzy Jiczinem, tym od Rumcajsa, a Hradcem Kralove, stolicą województwa.

rzeźba plenerowa, fot.©j.Dudzik

Bitwa o przekonania religijne
Zdarzyło się, że w czasie zbrojnej waśni pomiędzy dwoma odłamami husytów na Wzgórzu Gotard w Hořicach rozegrała się bitwa, której przewodził Jan Žižka z Trocnova, czeski bohater narodowy. Stoi tam teraz kamienny pomnik bohatera.   Tutaj zobaczycie najnowszą inscenizację bitwy.Tuż obok na wzgórzu znajduje się kościół i cmentarz ze świetnymi rzeźbiarsko nagrobkami. Sporo grobów z czasu bitwy pod Sadową.

Wojna o hegemonię
Miejsce jeszcze raz było świadkiem wielkiej bitwy, tym razem już pomiędzy wielkimi armiami. W czerwcu 1866 zebrały się na tym terenie armie Prus i Austrii, by rozstrzygnąć, kto będzie przewodził państwom niemieckojęzycznym Habsburgowie, czy Oto von Bismarck. 3 lipca pod pobliską Sadową starły się ogromne siły militarne, prawie pół miliona żołnierzy.

rzeźba z pawilonu w Hořicach, fot.©J.Dudzik

Walki trwały na obszarze od Hradca Kralove do Nachodu. Armaty roznosiły w strzępy jazdę pruską. Pruskie karabiny strzelały cztery razy szybciej do austriackich piechurów. Bitwę wygrali Prusacy, ale stracili zbyt wielu żołnierzy, by kontynuować walkę. Austriacy stracili więcej żołnierzy, wielu zdezerterowało. Prusakami dowodził feldmerszałek Moltke, Austriakom przewodził generał Benedeki, ale po obu stronach ginęli polscy żołnierze wcieleni do obu zaborczych armii. Na terenie Galicji i Prus, między innymi w Poznaniu, stanęły pomniki i obeliski upamiętniające poległych w bitwie pod Sadową. W Pradze podpisywano traktat pokojowy, a w Hořicach umierali lub dochodzili do zdrowia żołnierze poszkodowani w bitwie.

Hořice v Podkrkonoší
Jak w większość czeskich miast największy parking jest na rynku. Ładny ratusz, kościół i bank, hotel, apteka. Sporo sklepików, w tym te z hożickimi rurkami (Hořické trubičky).

świetne rzemiosło, pawilon Hořice, fot.©J.Dudzik

Przepis na rurki z Hořic istnieje już od 1812 roku, kiedy to, według legendy, przekazał go ranny generał i kucharz cesarza Napoleona miejscowej pani Líčkovéj, Miała to być nagroda za opiekę w czasie powrotu po porażce z Rosji. Obecnie można kupić rurki hořické w najróżniejszych kształtach od wielu producentów, którzy zdecydowali się odejść przy produkcji od tradycyjnego przepisu. Unia Europejska uznała Nazwie rurki hořické za czeski produkt regionalny, a więc można je produkować wyłącznie w Hořicích i okolicznych miejscowościach, w promieniu 10 km od granicy miasta. W browarze kawałek od rynku napijecie się miejscowego piwa i zjecie całkiem smacznie.

Wzgórze Gotarda

fragment bramy przy cmentarzu,fot.©j.Dudzik

Na samym szczycie kościół, wokół stary cmentarz ze świetnymi pomnikami. Monumentalna, wspaniała rzeźbiarsko brama powstała z piaskowca z pobliskich kamieniołomów. Hořice to słynny ośrodek rzeźby z piaskowca. Odbywają się tutaj spotkania i plenery rzeźbiarzy od ponad 100 lat. Pawilon, w którym ustawiono rzeźby, został wybudowany staraniem miejscowego społeczeństwa. A przykłady tego, co potrafią miejscowi rzemieślnicy, zobaczycie za niewielką opłatą w pawilonie wystawowym. Naprawdę warto poświęcić chwilę i zobaczyć świetne przykłady rzeźb plenerowych i popiersi.

Szkoła rzeźbiarska
Wszystko zaczęło się pod koniec dziewiętnastego wieku. Rajcy miejscy uzyskali zgodę i przychylność jaśnie panującego cesarza i otworzyli szkołę rzeźbiarską, która istnieje po dziś dzień. Uczyli się tutaj tacy słynni na cały świat rzeźbiarze jak Jan Strusa, Bohumil Kavka, Quido Kocian, Ladislav Kofranek.

współczesne formy rzeźbiarskie, Hořice, fot.©J.Dudzik

Współcześnie zakres nauczania obejmuje także wykorzystanie nowoczesnych technik wydobycia kamieni, stosowania piaskowca do wykładania elewacji i wnętrz oraz renowację starych rzeźb i pomników.
Jakbyście chcieli podziwiać, co tam jeszcze w Hożicach to zajrzyjcie na  You Tube.

Kowal
W kamieniarskiej rodzinie w Hořicach urodził się Jarosław Vonka, genialny kowal, któremu była poświęcona wystawa we wrocławskim Muzeum Narodowym. Kowalskie prace Vonki zobaczycie we wrocławskim ratuszu i kilku miejscach w mieście. Link do opisu wystawy

Wieża Masaryka

wieża Masaryka, Hořice, fot.©J.Dudzik

Po odzyskaniu niepodległości postanowiono na wzgórzu o nazwie Hořický chlum postawić patriotyczną wieżę. Z udziałem pierwszego prezydenta Czechosłowacji, T. G. Masaryka został w 1926 roku położony kamień węgielny. Wieża widokowa ma 25 m wysokości i obłożona jest płaskorzeźbami o patriotycznej treści. Wieża doczekała się rekonstrukcji po aksamitnej rewolucji. Wtedy ustawiono dużą rzeźbę „Legiony zagraniczne”. Teraz wieża jest miejscem pamięci i monumentem ofiar Pierwszej i Drugiej Wojny Światowej oraz antykomunistycznego ruchu oporu.
Takie małe miasto, zaledwie 9 tysięcy mieszkańców, a tyle się tu działo.

Jak dojechać?
Najwygodniej samochodem, ale można też koleją lub na rowerze. Trasa rowerowa zaczyna się przy zamku Žireč, to koło Dvůr Králové i dalej przez Hořice do Konecchlumí.w sumie 41 kilometrów. Oznaczenie na mapie, číslo 4085.
Jeśli jednak wolicie mniej roweru, a więcej SPA to w pobliżu są luksusowe hotele w Lázně Bělohrad. O tym następnym razem.

Hořice, w pawilonie, fot.©J.Dudzik

Koleją z Wrocławia można dojechać do Sędzisławia, a tam jeździ już pociąg na czeską stronę do Královeca. Dalej już łatwo. Czesi mają świetnie zorganizowany transport zbiorowy. Wszystkie połączenia kolejowe i autobusowe znajdziecie tutaj.

Seniorzy 65+ w Czechach jeżdżą koleją z ulgą 75%. Pozostali mogą kupować bilety łączone jak KD+Czechy. Przewóz roweru to dodatkowe 5 złotych.  Więcej na tej stronie.

tekst, zdjęcia: Jerzy Dudzik