10 PRAKTYCZNYCH PORAD. Jak dbać o protezę, aby długo i komfortowo służyła
Używanie ruchomych protez zębowych nie zwalnia z zabiegów higienicznych i wizyt w gabinecie dentystycznym. Posiadanie potocznie zwanych „trzecich zębów” wymaga codziennej pielęgnacji i regularnych kontroli u stomatologa.
Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej GazetaSenior.pl
Na powierzchni protez zbiera się tzw. płytka protez, podobnie jak na powierzchni zębów odkłada się bakteryjna płytka nazębna. Dodatkowo obecność w jamie ustnej ruchomych uzupełnień protetycznych zmienia jej mikrośrodowisko. Materiał, z którego wykonane są protezy, nie posiada jednorodnej struktury. Porowata powierzchnia protez, wilgotne środowisko jamy ustnej i podwyższona temperatura pod płytą uzupełnienia (dochodząca nawet do 40◦C) sprzyjają rozwojowi grzybów i bakterii. Przy źle dopasowanych protezach mogą gromadzić się pod nią resztki pokarmowe sprzyjające uszkodzeniom miękkich tkanek.
To wszystko prowadzić może do zaburzeń metabolizmu błony śluzowej, do załamania jej właściwości obronnych i ryzyka pojawienia się stanu zapalnego, nadkażenia go grzybicą, a nawet pojawienia się odleżyn.
Prawidłowa higiena jamy ustnej i dbanie o uzupełnienia protetyczne odgrywają istotną rolę w zapobieganiu zmianom chorobowym związanym z użytkowaniem protez, a także sprzyjają długotrwałemu cieszeniu się nimi.
Jak dbać o protezę i jamę ustną – 10 praktycznych porad
- Ruchome uzupełnienia protetyczne oczyszczamy po każdym posiłku z użyciem specjalnej szczoteczki do czyszczenia protez i przeznaczonej do tego pasty lub proszku, następnie dokładnie spłukujemy bieżącą wodą. Szczoteczki do czyszczenia protez posiadają włosie z obu stron trzonka: część stożkowata, mniejsza, służy do oczyszczenia powierzchni dośluzówkowej protezy, przeciwległe pęczki ze sztywniejszego niż w szczoteczkach do zębów włosia oczyszczają powierzchnię zewnętrzną protezy. Częstym błędem jest nieoczyszczanie protezy wcale lub używanie do tego pasty do zębów. Ta ostatnia zawiera szereg substancji ściernych, które naruszają gładką, dużo mniej twardą niż zęby powierzchnię sztucznych zębów. Skutkuje to ich sporowaceniem, sprzyja rozwojowi bakterii i szybkimi przebarwieniami. Do oczyszczania protez służą dostępne specjalne proszki bez zawartości substancji ściernych. Można je także zastąpić szarym mydłem.
- Uzupełnieniem usuwania złogów z protezy przy pomocy szczoteczki jest stosowanie gotowych produktów w postaci tabletek do rozpuszczania, w skład których wchodzą środki enzymatyczne i oczyszczające. W przygotowanym roztworze umieszcza się protezy na 20-30 minut, po czym dokładnie je płucze w bieżącej wodzie.
- Nocą należy zapewnić odpoczynek błonie śluzowej jamy ustnej. Protezy pozostawia się więc po wieczornym umyciu i oczyszczaniu w środowisku suchym (w przeznaczonym do tego celu pudełeczku). Wilgoć sprzyja namnażaniu drobnoustrojów. Błędnym stereotypem jest wizerunek protezy zanurzonej na noc w szklance z wodą.
- Jeżeli częściowe uzupełnienia protetyczne posiadają w swej budowie precyzyjne, metalowe elementy retencyjne (np. lane klamry, zatrzaski, zasuwy), trzeba szczególnie zadbać o ich oczyszczenie. Z czasem miękka płytka protezy przekształcić się może w twardy kamień (analogicznie jak na zębach), który zaburzyć może utrzymanie protezy.
- Zęby własne (uzębienie resztkowe) pacjenta szczotkowane powinny być według ogólnie przyjętych zasad. Często jednak są to pojedynczo stojące zęby, dla których łatwiejszego oczyszczenia warto posłużyć się bardziej precyzyjną w tej sytuacji szczoteczką jednopęczkową. Osobom z niedowładami mięśniowymi, po udarach lub z innymi schorzeniami neurologicznymi (choroba Parkinsona, Alzheimera) łatwiej jest posługiwać się szczoteczką elektryczną.
- Wsparcie higieny jamy ustnej podczas stanu zapalnego dziąseł wokół resztkowego uzębienia powinno uwzględnić dwukrotne w ciągu tygodnia stosowanie płukanki lub żelu stomatologicznego z chlorheksydyną, jak np. Elugel.
- Pacjenci z zębami własnymi (uzębieniem szczątkowym) powinni być objęci profilaktyką przeciwpróchniczą, ze względu na zwiększone ryzyko próchnicy w zębach własnych, szczególnie tych oklamrowanych (wskazane jest systematyczne stosowanie lakierów fluorowych, chlorheksydynowych, żeli fluorowych).
- Pacjenci bezzębni powinni płukać codziennie, regularnie jamę ustną płynami o charakterze łagodzącym i oczyszczającym (np. preparaty ziołowe, uzupełnione chlorheksydyną).
- Błonę śluzową bezzębnych wyrostków warto masować codziennie miękką szczoteczką, posypaną niewielką ilością soli kuchennej.
- Bez względu na obecność lub brak uzębienia resztkowego, pacjenta użytkującego ruchomą protezę akrylanową, obowiązują kontrolne wizyty u stomatologa i w zależności od potrzeb ich podścielenie lub wymiana co 3-5 lat.
Okresowe, co pół roku, kontrole w gabinecie dentystycznym pozwalają na bieżąco dopasowywać protezy (warunki w jamie ustnej cały czas zmieniają się), daje to też szansę podejmować decyzje o ich wymianie na nowe lub podścieleniu. To szczególnie ważne u pacjentów starszych, kiedy dochodzą liczne choroby. Ogólny stan zdrowia, zażywane leki, częste osłabienie działania układu odpornościowego, idą w parze z predyspozycją do powstawania przewlekłych stanów zapalnych pod protezami i w kącikach warg.
Kontrola jamy ustnej u stomatologa to także szansa na wyeliminowanie ryzyka przemiany odleżyny lub długotrwałej zmiany zapalnej pod protezą w zmianę nowotworową. Codzienne dbanie o higienę jamy ustnej i protezy oraz kontrole u stomatologa są szansą na komfortowe użytkowanie protezy na lata.
Artykuł partnerski