Jak urządzić mieszkanie seniora?

Jak pokazują badania, po 65 roku życia zmiana miejsca zamieszkania może stanowić poważną traumę, choć z drugiej strony coraz więcej seniorów chwali sobie dostosowanie warunków do ich potrzeb. Jak urządzić mieszkanie seniora?

Upadki osób starszych najczęściej zdarzają się im we własnym mieszkaniu lub jego najbliższym otoczeniu. Eksperci zaliczają do typowych tego typu zdarzeń m.in. upadek ze schodów i stopni, upadek z łóżka, upadek z krzesła czy też upadek na lodzie i śniegu. Z badań wynika, że upadki zdarzają się corocznie około jednej trzeciej osób powyżej 65 roku życia. Niestety, po 85 roku życia jest znacznie gorzej. Biorąc pod uwagę skalę i powagę problemu, a także obecne trendy demograficzne, nie powinno nikogo dziwić, że w Polsce pojawia się coraz więcej inicjatyw, mających na celu podniesienie świadomości społecznej w kwestii upadków osób starszych – ich konsekwencji, czynników ryzyka, a także sposobów zapobiegania. Jedną z takich inicjatyw jest publikacja poradnika pt. „Cechy bezpiecznego mieszkania seniora”, który został opracowany przez dwójkę architektów – Agnieszkę i Jana Cieślów – w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020. Eksperci podpowiadają, jak urządzić mieszkanie seniora.

– Współczesny człowiek spędza w budynkach ponad 90 proc. swojego czasu. U osób starszych, nieaktywnych zawodowo, znakomita większość wspomnianego czasu przypada na pobyt w mieszkaniu. Warunki zamieszkania, wygoda oraz bezpieczeństwo w mieszkaniu bezpośrednio przekładają się na ich kondycję zdrowotną – podkreślają Agnieszka i Jan Cieślowie w poradniku.

Co zrobić, aby mieszkanie nam nie zagrażało?

Zacznijmy od podstawowej kwestii, a więc bezpieczeństwa. Eksperci podkreślają, że do bezpiecznego poruszania się konieczna jest wystarczająca ilość miejsca, adekwatna do sposobu poruszania się (na własnych nogach, o kulach, na wózku). Progi, krawędzie dywanów, luźne przewody należy usunąć. Warto zadbać o stabilną, nieśliską podłogę i możliwość podparcia się (np. zamocowane na ścianach poręcze, uchwyty). Istotne jest dobre oświetlenie i kontrastowe kolory powierzchni poziomych, a także pionowych elementów wyposażenia. Najczęściej używane sprzęty i elementy wyposażenia powinny znajdować się na wysokości niewymagającej schylania oraz być dostępne zarówno dla osoby stojącej, jak i siedzącej (np. na wózku inwalidzkim). Klamki, przełączniki oświetlenia, najczęściej używane przedmioty powinny znajdować się na wysokości ok. 80 cm. Gniazda elektryczne, dostęp do często używanych przedmiotów (szuflady, szafy) nie wyżej niż 120 cm i nie niżej niż 40 cm.

Kolejnym elementem jest bezpieczna obsługa sprzętów i wyposażenia mieszkania, którą można zapewnić poprzez zapewnienie elektrycznego oświetlenia oraz elektrycznej kuchni, ogrzewanie centralne (zamiast otwartych palenisk), a także obłe krawędzie mebli i klamek.

Łazienka

Jednym z najbardziej niebezpiecznych miejsc w domu jest łazienka – dochodzi w niej do 50% wypadków. Jeśli nie chcemy rezygnować z wanny albo nie stać nas na wymianę wanny na kabinę prysznicową, warto ułatwić sobie korzystanie z niej poprzez zakładanie na czas kąpieli specjalnego siedziska o regulowanej szerokości oraz rozłożenie mat antypoślizgowych. Należy przewidzieć przestrzeń na kolana pod umywalką na wysokość 67 cm i głębokość co najmniej 30 cm. Przy okazji remontu toalety zamontuj muszlę 3-5 cm wyżej, niż robi się to standardowo – pozwolisz odpocząć swoim stawom kolanowym i biodrowym. Jeśli nie ma takiej możliwości, warto wyposażyć sedes w specjalną nakładkę, która go podwyższy.

Tradycyjne baterie, które spotkamy jeszcze w domach seniorów, z dwoma pokrętłami do ciepłej i zimnej wody, wyparte zostały przez baterie z jednym uchwytem. Ich zalety to łatwość regulowania strumienia wody oraz szybkość ustawienia właściwej temperatury, nawet przy pomocy tylko jednej ręki. A przede wszystkim oszczędność – baterie te pozwalają na znaczne zmniejszenie zużycia wody w stosunku do baterii dwuuchwytowych. Osobom, których dłonie mają mniejszą sprawność, z pomocą przychodzą tradycyjne baterie mieszaczowe z przedłużoną dźwignią typu clinic, w których można włączyć i wyłączyć wypływ wody łokciem lub przedramieniem. Jeszcze prostsze w obsłudze są baterie sensorowe, które uruchamia się bezdotykowo, przesuwając rękę w pobliżu kranu. To jednocześnie niskie zużycie wody i komfort użytkowania. Uruchamia się ją poprzez zbliżenie rąk do czujnika i wyłącza automatycznie po ich oddaleniu (bateria wykrywa ruch w odległości od 50 do 200 mm).

Warto rozważyć zamontowanie nowoczesnej armatury do wanny i pod prysznic. Ze względu na bezpieczeństwo często poleca się także baterie termostatyczne, które utrzymują stałą temperaturę podczas kąpieli. Po ustawieniu np. 40 stopni można cieszyć się stałą temperaturą wody podczas całej kąpieli czy prysznica.

Warto wiedzieć, że w przypadku m.in. demencji chory uznaje odbicie za jeszcze jedną osobę w pomieszczeniu i czuje ograniczoną intymność, w takiej sytuacji trzeba zasłonić lub zdemontować lustro. Dla bezpieczeństwa suszarka w łazience powinna być typu „hotelowego” o stałym mocowaniu uniemożliwiającym wejście pod prysznic z urządzeniem.

Komfort i łatwość utrzymania

Bezpieczeństwo to podstawa, ale do tego, by mieszkanie było naprawdę przyjazne dla seniora, konieczne jest jeszcze zadbanie o dwie rzeczy: wygodę oraz łatwość utrzymania. „Na komfort składa się kilka aspektów: komfort termiczny, komfort akustyczny, komfort świetlny i komfort olfaktoryczny” – podkreślają architekci.

Wyjaśnijmy, że w przypadku komfortu termicznego chodzi m.in. o możliwość regulacji temperatury w poszczególnych pomieszczeniach. Jeśli chodzi o komfort akustyczny, to mogą w tym pomóc m.in. szczelne okna albo specjalne materiały pochłaniające dźwięk. Komfort optyczny pozwalają zapewnić dostępność naturalnego światła dziennego (im więcej, tym lepiej, oczywiście z możliwością regulacji poprzez żaluzje czy zasłony), a także oświetlenie sztuczne dostosowane do czynności wykonywanych w danym miejscu (zalecane jest automatycznie włączające się oświetlenie głównych ciągów komunikacyjnych w mieszkaniu, poprowadzone w miejscu zetknięcia ścian i podłóg, które ułatwia np. przejście w nocy z sypialni do toalety). Komfort olfaktoryczny to zadbanie o jakość powietrza wewnątrz mieszkania poprzez regularne wietrzenie, wentylację mechaniczną, odkurzanie.

Jeśli chodzi o łatwość utrzymania mieszkania (sprzątanie, konserwacja, opłaty, media), to kluczowe znaczenie ma jego rozmiar. „Zalecamy by mieszkanie dla pojedynczej osoby starszej miało powierzchnię nie większą niż 55 m kw., zaś dla pary nie więcej niż 70 m kw. Powinien być to lokal maksymalnie 3-pokojowy” – rekomendują Agnieszka i Jan Cieślowie.

Wiktor Szczepaniak (zdrowie.pap.pl)

---

Jak urządzić mieszkanie seniora? Więcej praktycznych informacji w zakładce Mieszkanie Seniora.