Tropami skarbu ze Środy Śląskiej

To już 30 lat jak na wysypisku w Środzie Śląskiej poszukiwano średniowiecznego złota. Skarb jest własnością wrocławskiego Muzeum Narodowego, ale przez większość roku można go oglądać w Środzie Śląskiej. Muzeum przygotowało z okazji jubileuszu nową aranżację wystawy i różne wydarzenia towarzyszące.

      dzban z monetami

Wycieczka
Muzeum Narodowe z okazji 30-lecia odkrycia Skarbu Średzkiego organizuje 20 października spacer po Środzie Śląskiej. Przewodnikami będą kustosz Jacek Witecki, kustosz Zbigniew Aleksy, doktor Grzegorz Borowski

Program
godz. 11.00 – spotkanie na pl. Wolności, pod pomnikiem Rolanda.
–Wprowadzenie historyczne, kustosz Jacek Witecki, Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Spacer na ulicę Daszyńskiego – miejsce ukrycia skarbu (ok. 200 m)
– Opowieść o okolicznościach znaleziska, dr Przemysław Kulesza, Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Przejście po dawnym kwartale żydowskim
– Historia gminy żydowskiej w Środzie Śląskiej
Kustosz Zbigniew Aleksy, Muzeum Regionalne w Środzie Śląskiej

Spacer na teren Ośrodka Sportu i Rekreacji, gdzie odkryto wywiezione wraz z gruzem klejnoty (ok. 800 m), po drodze mury miejskie
– Środa Śląska w połowie XIV w. a rozwój średniowiecznego miasta,
dr Grzegorz Borowski, dyr. Muzeum Regionalnego w Środzie Śląskiej

– Odzyskane klejnoty Skarbu Średzkiego (gdzie powstały, obecny stan zachowania), kustosz Jacek Witecki, Muzeum Narodowe we Wrocławiu.

Powrót na pl. Wolności

Skarby właściwie były dwa
Pierwszy garnek, to za dużo powiedziane, raczej kawałki skorup z monetami wykopano w 1985 roku. Grosze praskie i miśnieńskie z pierwszej połowy XIV wieku zostały odzyskane od robotników budowlanych przez Milicję. Drugą część skarbu wykopano w maju 1988. Razem z gruzem z rozpadającej się kamienicy złote artefakty zostały wywiezione na wysypisko gruzu. Sensacja na skalę światową. Średniowieczne elementy z orłami na początku była uważana za piastowski. Do tego drugi skarb monet w glinianym dzbanie. Milicja, wątki kryminalne i na koniec decyzja ministra, że za każdy element zostanie zapłacona trzykrotna równowartość ceny kruszcu. Znalazcy doszli do wniosku, że lepiej oddać państwu i większość elementów trafiła w ręce muzealników.

    zapona z Skarbu Średzkiego

Badania
Najcenniejsza jest korona. Konserwatorzy zaczęli oglądać, czyścić, naprawiać i scalać koronę. Długo trwało, zanim ustalono, jak powinna wyglądać. Pokazano ją publicznie w 1996 roku. Brakujące elementy dorobiono ze srebra i pokryto złotem. Sposoby badania składu metalu, wyszukiwania miejsca wydobycia, poszukiwanie podobnie wykonanych przedmiotów w czasie tych ponad dwudziestu lat zmieniły się diametralnie. Mamy ogromną łatwość porównywania i oglądania zabytkowych przedmiotów dzięki Internetowi. Szybkość przekazywania informacji też ma znaczenie. Po zabiegach konserwatorskich korona błyszczy lepiej, niż kiedy wyszła z pracowni sycylijskich złotników.

Publikacje
Sporo pisano o skarbie w mediach, ale też zostały opisane prace badawcze. Na trzydziestolecie zakończenia poszukiwań w Środzie Śląskiej zostanie wydana książka opisująca prowadzone badania i najnowsze ustalenia. Czy pojawią się także ploteczki, przekonamy się 30 listopada?

Ekspozycja
W skarbczyku w Muzeum Narodowym we Wrocławiu można już podziwiać koronę i inne odnalezione elementy Skarbu Średzkiego. Zobaczycie też, ile zostało z glinianych garnków, w którym były umieszczone monety. Przy okazji zobaczycie multimedialne wspomnienia, wycinki prasowe z tamtych lat.

Wszystko ciekawe i przywołuje wspomnienia.
tekst, zdjęcia: Jerzy Dudzik