Węgierski wieczór z winem i książką

Teraz, kiedy wieczory dłuższe, całkiem przyjemnym zajęciem może być fotel, książka i kieliszek węgierskiego wina.

Węgrzyn był popularnym napojem wśród polskich bogatych mieszczan i szlachty. Trafiał też na królewskie stoły. Beczka starego węgrzyna mogła kosztować nawet i 100 złotych polskich. Częściej kupowano więc antały (ćwierć beczki), to jakieś 56 do 70 litrów wina.

czarda, fot.Jerzy Dudzik

Udział naszych przodków w rozsławieniu węgierskich win nie ulega wątpliwości, mawiano przecież, iż nie masz wina nad węgrzyna, z węgierskiej winnicy, z krakowskiej piwnicy.
Teraz na Węgrzech znajdują się 22 regiony winiarskie. Świetne wina z okolic Tokaju są najbardziej znane. Inne równie ciekawe w smaku dostaniecie właściwie tylko na miejscu. Małe rzemieślnicze winiarnie znajdują zbyt na swoje wyroby i nie troszczą się zbytnio by zdobywać międzynarodowe rynki. Po książkę do węgrzyna najlepiej wybrać się na 27. Wrocławskie Targi Dobrych Książek do Hali Stulecia.

W tym roku honorowym gościem na targach są Węgry. Dlatego jest sporo spotkań i wydarzeń z udziałem węgierskich pisarzy i tłumaczy literatury węgierskiej.

Czwartek, 29 listopada
12.00–13.00 | Sala Niebieska | ZnajZnak – warsztaty z grą historyczną wokół symboli dwudziestowiecznej historii Polski i Węgier „ZnajZnak/Felismered?”, którą przygotował Instytut Pamięci Narodowej i Węgierski Instytut Kultury. Warsztaty dla uczniów (od szkoły podstawowej do średniej) poprowadzą Karol Madaj i dr János Tischler. Wprowadzenie: Ákos Engelmayer.
14.00–15.00 | Sala Zielona | Dwa bratanki
Spotkanie wokół literatury węgierskiej z udziałem Anny Butrym, Ireny Makarewicz i Marcina Skrabki połączone z prezentacją programu edukacyjnego dla bibliotekarzy pn. „Dwa bratanki”.
17.00–18.30 | Aula Ossolineum | Śladami Felczaka – oblicza przyjaźni polsko-węgierskiej
O dziejach przyjaźni polsko-węgierskiej i ważnych w niej postaciach rozmawiać będą prof. István Kovács, poeta, historyk, polonista, oraz dr Maciej Szymanowski, dyrektor Instytutu im. Wacława Felczaka.

Piątek, 30 listopada
11.00–12.00 | Sala Niebieska | ZnajZnak – warsztaty z grą historyczną wokół symboli dwudziestowiecznej historii Polski i Węgier „ZnajZnak/Felismered?”, którą przygotował Instytut Pamięci Narodowej i Węgierski Instytut Kultury. Warsztaty dla uczniów (od szkoły podstawowej do średniej) poprowadzą Karol Madaj i dr János Tischler. Wprowadzenie: Ákos Engelmayer.
13.00–14.00 | Sala Niebieska | Anatomia przyjaźni
Spotkanie z prof. Istvánem Kovácsem i prezentacja książek jego autorstwa o tematyce historycznej. Rozmowę poprowadzi Łukasz Kamiński.
14.00–15.00 Prof. István Kovács podpisuje książki na stoisku węgierskim (109).
16.30–18.00 | Klub Proza | Wszechświat Máraiego
Spotkanie z Teresą Worowską, tłumaczką Sándora Máraiego, dotyczyć będzie najnowszych polskich wydań dzieł tego najbardziej znanego węgierskiego autora: III tomu Dzienników oraz wznowienia Księgi ziół. Rozmowę poprowadzi Łukasz Galusek.
19.00–20.30 | Mediateka | Spotkanie z Lajosem Grendelem
Spotkanie z żywym klasykiem absurdu środkowoeuropejskiego wokół jego najnowszej powieści Życie w cztery tygodnie. Czytelnik odnajdzie tu ciepłą ironię Bohumila Hrabala, psychologizm Miklósa Mészölya, eseistyczny ton Pavla Vilikovskiego i groteskę Sławomira Mrożka. Nad wszystkim zaś unosi się przepełniona nostalgią aura Trzech sióstr Antoniego Czechowa. Z autorem porozmawiają Andrzej S. Jagodziński oraz Zoltán Németh.

Sobota, 1 grudnia
11.00–12.00 | Sala Niebieska | Śpiewać każdy może
Rodzinne zajęcia muzyczno-ruchowe dla najmłodszych z elementami metody Kodálya. Prowadzenie: Dorota Załęska-Soroka. Dla dzieci w wieku 3+.
12.00–13.00 | Sala Niebieska | Literatura dla dzieci – bajki węgierskie
Pamela Płachtij zaprasza do podróży po świecie bajek węgierskich i parateatralnej zabawy z literaturą. Dla dzieci w wieku 3–8 lat.
13.00–14.00 Lajos Grendel podpisuje książki na stoisku węgierskim (109).
13.00–14.00 | Sala Niebieska | Mistrzowie bez tytułu – złoty wiek węgierskiego futbolu
Spotkanie z ekspertami i autorami nowych książek o tematyce futbolowej, m.in. Mistrzowie bez tytułu. Legenda Złotej Jedenastki. W rozmowie o Puskásu, złotej jedenastce i o miłości do piłki nożnej udział wezmą: Michał Listkiewicz, György Szöllősi i Norbert Tkacz.
14.30–15.30 Michał Listkiewicz, György Szöllősi i Norbert Tkacz podpisują książki na stoisku węgierskim (109)
15.00–16.00 | Sala Cesarska | Nieznany klasyk literatury węgierskiej: Antal Szerb
Czym był „Nyugat” i czy była to złota era literatury nad Dunajem? Spotkanie z Teresą Worowską, która opowie o mało znanych wybitnych klasykach węgierskich, a zwłaszcza o Antalu Szerbie, autorze unikatowej książki Podróżny i światło księżyca. Rozmowę poprowadzi Irena Makarewicz.
16.00–17.00 Teresa Worowska podpisuje książki na stoisku węgierskim (109).
16.30–18.00 | Klub Proza | Podróż w głąb pola karnego – z Esterházym
Premiera najnowszej książki Pétera Esterházyego, laureata Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2008. Powieść Podróż w głąb pola karnego przypomina o piłkarskich fascynacjach arystokratycznego rodu Esterházych – jej autor był kibicem piłki nożnej oraz bratem Mártona, wielokrotnego reprezentanta Węgier. Esterházy pisze o „złotej jedenastce”, o Puskásu, Hidegkutim czy Bozsiku, snując jednocześnie osobistą, melancholijno-żartobliwą opowieść autobiograficzną. O autorze i o książce opowie tłumaczka, Elżbieta Sobolewska (laureatka Angelusa 2018 za przekład). Rozmowę poprowadzi wydawca książki, Tomasz Brzozowski.
18.30–20.00 | Księgarnia Tajne Komplety | Forrest Gump bloku wschodniego – spotkanie z Viktorem Horváthem
Spotkanie z outsiderem literatury węgierskiej, autorem Tureckiego lustra, wokół jego nowej powieści Mój czołg. Breżniew, Kádár, Żiwkow, Ulbricht i Gomułka tworzą plan najazdu wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, a ich burzliwe rozmowy tłumaczy poczciwy, choć niezbyt rozgarnięty młody podporucznik. Viktor Horváth dopisuje kolejny rozdział do tradycji „dobrego wojaka”, który rozśmiesza i jednocześnie obnaża absurdy systemu, wielkiej historii i polityki. Autor pozostaje przy tym czuły na niuanse relacji węgiersko-słowackich – wystarczy wspomnieć, że bohater zapytany o narodowość odpowiada, że jest „Węgrem. To znaczy Czechosłowakiem. Znaczy Słowakiem”. Rozmowę z udziałem tłumaczki książki, Anny Butrym, poprowadzi Małgorzata Matuszewska.

czardasz, fot.J.Dudzik

Niedziela, 2 grudnia
11.00–12.00 | Sala Niebieska | Śpiewać każdy może
Rodzinne zajęcia muzyczno-ruchowe dla najmłodszych z elementami metody Kodálya. Prowadzenie: Dorota Załęska-Soroka. Dla dzieci w wieku 3+.
12.00–13.00 | Sala Niebieska| Literatura dla dzieci – bajki węgierskie
Pamela Płachtij zaprasza do podróży po świecie bajek węgierskich i parateatralnej zabawy z literaturą. Dla dzieci w wieku 3–8 lat.
13.00–14.00 | Sala Niebieska | Mój czołg – spotkanie z Viktorem Horváthem
Spotkanie z outsiderem literatury węgierskiej, autorem Tureckiego lustra, wokół jego nowej powieści Mój czołg. W rozmowie udział weźmie również tłumaczka książki, Anna Butrym.
14.00–15.00 Viktor Horváth podpisuje książki na stoisku węgierskim (109).
15.00–16.00 | Sala Czerwona | Giedroyc i Gömöri – polski redaktor i węgierski polonista
Spotkanie poświęcone korespondencji legendarnego redaktora Jerzego Giedroycia z węgierskim polonistą i poetą Györgyem Gömörim. Rozmowę z Gáborem Lagzi, historykiem i filologiem polskim, poprowadzi Jan Andrzej Dąbrowski.
Wrocławskie Targi Dobrych Książek, 29 listopada – 2 grudnia 2018
29 listopada (czwartek) 12.00-19.00
30 listopada (piątek) 11.00-20.00
1 grudnia (sobota) 11.00-20.00
2 grudnia (niedziela) 11.00-17.00
WSTĘP WOLNY

tańce znad Balatonu, fot.J.Dudzik

Historia nie była zbyt łaskawa dla Węgier. Jeszcze na początku wieku mogli być dumni z osiągnięć gospodarczych w ramach monarchii austro-węgierskiej. Przegrana wojna, podział terytorium, część ludności węgierskiej znalazła się na terenie Rumunii, Czechosłowacji, Związku Radzieckiego. W czasie drugiej wojny rząd opowiedział się po stronie państw osi i do strat terytorialnych doszedł jeszcze wstyd. Nie zmieniło to relacji międzyludzkich. Dalej, kiedy pojedziesz do Budapesztu czy nad Balaton spotkasz się z sympatią i razem będziecie przy szklaneczce wina mogli rozprawiać o niegodziwościach losu. Im więcej wina, po węgierski bor, tym rozmowa lepiej idzie, aż w końcu bezbłędnie powtórzysz Lengyel Madziar dwa bratanki, Együtt harcol s issza borát, czy jakoś tak.

tekst, zdjęcia: materiały prasowe, Jerzy Dudzik