Wystawa medali we wrocławskim NBP

W czwartek 4 grudnia we wrocławskim Oddziale Okręgowym NBP otwarto wystawę 23 medali upamiętniających Jadwigę Królową Polski oraz 6 poświęconych Leszkowi Białemu. Okazją do zaprezentowania zbiorów sztuki medalierskiej były grudniowe emisje monet kolekcjonerskich.

W serii Skarby Stanisława Augusta ukazała się srebrna i złota moneta z wizerunkiem najmłodszej córki Ludwika Andegaweńskiego – Jadwigi, nawiązującym do portretu Marcella Bacciarellego. Żona Władysława Jagiełły – późniejszego pogromcy Ulricha von Jungingena, znana z głębokiej wrażliwości i pobożnego życia oraz działalności charytatywnej, kanonizowana przez Jana Pawła II w 1979 roku – doczekała się wielu przestawień w sztuce medalierskiej. Wśród zaprezentowanych medali możemy podziwiać kilka egzemplarzy z połowy XIX wieku wykorzystujących ten sam wizerunek Andegawenki użyty w monecie ze Skarbów Króla Augusta. Są również późniejsze wybijane np. przez miasta, którym nadawała prawa miejskie. Na niektórych z nich przedstawiana w towarzystwie męża.

Seria Historia Monety Polskiej wzbogaciła się o brakteat Leszka Białego. Czym był brakteat i skąd wziął się pomysł na monetę wybijaną jednostronnie? Ograniczone zasoby kruszcu i permanentna w średniowieczu stagnacja gospodarcza sprawiały, że kolejne emisje władców miały tendencję do spadku zawartości kruszcu. Monety stawały się coraz lżejsze i mniejsze albo obniżano w nich zawartość srebra. Ciągłe obniżanie masy monet miało swoje fizyczne ograniczenia. W XII w. zaczęto wybijać monety jednostronnie, z użyciem jednego stempla, na bardzo cienkiej blaszce. Nadal nazywano je denarami, dopiero w czasach nowożytnych popularność zyskał termin brakteat, który pochodzi od łacińskiego słowa bractea oznaczającego cienką blaszkę. Zabieg ten umożliwił znaczne zwiększenie rozmiarów monety przy zachowaniu małej wagi – a to przyczyniło się do rozwoju bardziej urozmaiconych przedstawień. Są wśród nich, obok postaci duchownych i władców (w zbroi lub majestacie), elementy architektoniczne, a także rozmaite herby. Ten przypisywany Leszkowi Białemu i uwidoczniony na monecie o nominale 10 zł przedstawiał skrzydlatego smoka.

Wystawę można oglądać od poniedziałku do piątku, w godzinach 8.00-12.00, w sali operacyjnej Oddziału Okręgowego NBP we Wrocławiu do końca lutego 2015.

Tekst i zdjęcia: Piotr Toczyński