Polska geriatria wymaga natychmiastowych zmian systemowych! Wnioski Najwyższej Izby Kontroli [RAPORT]
Według najnowszego raportu NIK polska geriatria jest w bardzo złej kondycji, a usługi z zakresu opieki medycznej w tej kategorii nie są świadczone na odpowiednim poziomie. Analiza Najwyższej Izby Kontroli wskazuje na nieprawidłowości, które uniemożliwiają efektywne funkcjonowanie systemu. Pomimo że teoretycznie geriatria została uznana za priorytetowy kierunek rozwoju polskiego systemu ochrony zdrowia, wciąż pozostaje niedofinansowana, a lekarzy specjalistów brakuje.
Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej GazetaSenior.pl
Spis Treści
Czym jest opieka geriatryczna i dlaczego jest tak ważna dla seniora?
Opieka geriatryczna jest skoncentrowana na organizmie jako całości. W przeciwieństwie do konwencjonalnego sposobu leczenia chorób nie skupia się wyłącznie na jednym schorzeniu. Dzięki holistycznemu podejściu do pacjenta leczenie może być bardziej efektywne. Przede wszystkim jakościowe usługi z zakresu geriatrii zmniejszają ryzyko śmierci seniora i ponownego hospitalizowania, oraz zwiększają szansę na poprawę ogólnego stanu zdrowia po interwencji szpitalnej. Opieka geriatryczna powinna być dostępna dla każdego polskiego seniora oraz stanowić podstawę systemu.
Polskie społeczeństwo szybko starzeje się, co sprawia, że opieka geriatryczna musi stać się priorytetowym kierunkiem rozwoju dla polskiego systemu ochrony zdrowia. Kontrola NIK wykazała, że opieka geriatryczna w Polsce wymaga natychmiastowych zmian systemowych. Według NIK w województwie warmińsko-mazurskim nie zorganizowano żadnego oddziału geriatrycznego, a w podlaskim i zachodniopomorskim istnieją zaledwie pojedyncze oddziały przypadające na całe województwo.
Geriatria nie cieszy się popularnością wśród przyszłych lekarzy – kontrola NIK
Młodzi lekarze bardzo rzadko wybierają geriatrię jako specjalizację. Świadczy o tym liczba geriatrów przypadająca na milion mieszkańców. W Polsce wskaźnik ten wynosi 12,8 (w UE od 16 do 50). Zahamowanie zainteresowaniem geriatrią ze strony młodych lekarzy jest widoczne od 2017 roku. W okresie 2017-2019 specjalizację z zakresu geriatrii wybrało dwóch lekarzy rezydentów. W 2020 roku na kształcenie w tym kierunku zdecydowało się trzech młodych lekarzy, natomiast w 2021 roku tylko jeden. Tym samym wśród geriatrów w badanym okresie 52 proc. stanowili specjaliści mający powyżej 50 lat. Na przestrzeni ostatnich pięciu lat specjalizację ukończyło 101 lekarzy w całej Polsce.
Braki kadrowe przekładają się przede wszystkim na czas pracy lekarzy na kontraktach (pracowników kontraktowych, w przeciwieństwie do etatowych, nie obowiązują limity przepracowanych godzin). NIK stwierdził, że w niektórych placówkach objętych badaniem lekarze kontraktowi pracowali nieprzerwanie ponad 24 godziny (najczęściej od 31 do 35 godzin). W skrajnych przypadkach nieprzerwany czas pracy wynosił ponad 100 godzin, a nawet 240 godzin. Raport NIK konsultowany był z wieloma specjalistami. Jak wskazuje cytowany przez Najwyższą Izbę Kontroli Tomasz Kostka, w Polsce powinno być 5 tys. lekarzy geriatrów, aby system mógł funkcjonować prawidłowo. Na dzień 30 czerwca 2021 r. w Polsce pracowało 518 geriatrów, z czego 102 w województwie śląskim.
Wnioski z raportu NIK – polska opieka geriatryczna wymaga zmian
W badanym okresie (od 1 stycznia 2017 r. do 6 października 2021 r.) wskaźniki dostępności leczenia geriatrycznego w pięciu województwach nie uległy poprawie, lecz pogorszyły się. Dla przykładu w województwie świętokrzyskim na jednego lekarza specjalistę przypadało 60 tys. seniorów. Pomimo że najlepiej skoordynowana opieka medyczna występowała w województwie śląskim, pacjenci i tak musieli czekać na wizytę ponad dwa miesiące.
Pomimo działań podejmowanych przez Ministerstwo Zdrowia, oddziały wojewódzkie NFZ oraz Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii I Rehabilitacji, poprawy brak – wysiłki okazały się fragmentaryczne i nieskoordynowane. Nie udało się opracować odpowiednich przepisów, które określałyby standardy opieki geriatrycznej w polskim systemie ochrony zdrowia. Co więcej, nie opracowano systemu organizacji oraz funkcjonowania, które pozwoliłyby na poprawę jakości świadczonych usług.
Wnioski skierowane do Ministra Zdrowia
Według raportu NIK seniorzy chętnie korzystają z opieki geriatrycznej. Jednak z uwagi na jej słabą dostępność oraz niską jakość świadczonych usług dostęp do niej jest ograniczony. Przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli sformułowali wnioski płynące z analizy polskiej opieki geriatrycznej, które zostały skierowane do Ministra Zdrowia. Przede wszystkim konieczne jest stworzenie systemu wsparcia organizacyjnego i finansowego dla podmiotów leczniczych. Geriatria musi być sektorem dofinansowanym, ponieważ jej rozwój ma duże znaczenie dla polskiego społeczeństwa, które z roku na rok się starzeje. Co więcej, rozwiązania instytucjonalne powinny ułatwiać podejmowanie decyzji dotyczących rozwoju kolejnych placówek geriatrycznych. Młodzi lekarze muszą być zachęcani do specjalizowania się w tej dziedzinie. Zmiany powinny obejmować nie tylko rezydentów. Problemy kadrowe dotyczą również pielęgniarek, które często nie mają odpowiednich kwalifikacji, aby pracować na oddziale geriatrii. Aby zapewnić systemowi ochrony zdrowia ciągłość, należy kształcić również innych pracowników medycznych specjalizujących się w długoterminowej opiece zdrowotnej.
Dla podwyższenia standardu, jaki powinna mieć opieka geriatryczna, konieczne jest również wprowadzenie obowiązujących standardów organizacyjnych opieki geriatrycznej. NIK skierował także wniosek do zarządzających podmiotami leczniczymi, którzy powinni podjąć działania zmierzające do wyeliminowania przypadków pracy ponad normę przez lekarzy specjalistów z dziedziny geriatrii. Kontrola wykazała, że niektórzy specjaliści pracowali nieprzerwanie kilkadziesiąt, a nawet kilkaset godzin, co znacząco wpływa na standard świadczonych usług oraz naraża pacjentów na niebezpieczeństwo.
Szczegółowy raport pokontrolny 2022 Najwyższej Izby Kontroli dotyczący Polskiej Geriatrii znajdziesz TUTAJ
Jeśli interesują Cię podobne informacje, zapisz się do Newslettera Gazety Senior Zapisz się do Newslettera
Zobacz również:
Program Senior+ pod lupą Najwyższej Izby Kontroli [WYNIKI AUDYTU 2022]
- Wrocławskie Dni Gerontologii: dla seniorów, opiekunów i wszystkich zainteresowanych [15-16 listopada] - 7 listopada, 2024
- I Forum Polityki Senioralnej: jak wspierać seniorów? [RELACJA] - 6 listopada, 2024
- „Gazeta Senior” listopad 2024 [11/2024] Sprawdź, co w numerze! - 30 października, 2024