Gdy wdzięczność zawodzi: odwołanie darowizny krok po kroku
W życiu bywa różnie. Czasem dajemy coś bliskim od serca – pieniądze, mieszkanie, działkę czy inne cenne rzeczy – licząc na wdzięczność i dobre relacje. Takie przekazanie majątku nazywa się darowizną. Ale co zrobić, gdy obdarowany zawiedzie nasze zaufanie lub sytuacja życiowa się zmieni? Czy darowiznę można cofnąć? Odpowiedź brzmi: tak, ale tylko w określonych przypadkach. Wyjaśniamy, kiedy i jak można odwołać darowiznę zgodnie z polskim Kodeksem cywilnym.
Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej gazetasenior.pl
Spis Treści
Darowizna definicja
Darowizna to umowa, w której jedna osoba (darczyńca) daje coś drugiej osobie (obdarowanemu) za darmo, czyli bez zapłaty. Może to być mieszkanie, pieniądze, samochód, działka, biżuteria lub inne rzeczy lub prawa majątkowe.
Zobacz również: Jak napisać testament? Przykłady i Wzory. Kompleksowy poradnik
Odwołanie darowizny
Darowiznę można cofnąć tylko w wyjątkowych sytuacjach. Prawo nie pozwala na cofnięcie darowizny bez ważnej przyczyny. Oto najczęstsze przypadki:
Odwołanie darowizny niewykonanej, czyli jeszcze nieprzekazanej
Zgodnie z art. 896 kodeksu cywilnego Darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych.
Co oznacza, że jeśli darczyńca obiecał darowiznę, ale jej jeszcze nie przekazał – może się z tego wycofać, jeśli jego sytuacja majątkowa się pogorszyła – kiedy na przykład: zachorował i potrzebuje pieniędzy na leczenie, stracił pracę lub emeryturę, nie stać go już na pomoc bliskim.
Zobacz również: Notariusze dla seniorów: bezpłatne wykłady, które pomagają w podejmowaniu decyzji majątkowych
Odwołanie darowizny już wykonanej, czyli przekazanej
To trudniejsza sytuacja, ale również możliwa, jeśli obdarowany zachował się rażąco niewdzięcznie wobec darczyńcy. Zgodnie z art. 898 kodeksu cywilnego:
1. Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. 2. Zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu.
Zobacz również: DOŻYWOCIE CZY DAROWIZNA? Porównanie dwóch umów dotyczących przekazania majątku
Co to znaczy „rażąca niewdzięczność”?
To bardzo poważne, krzywdzące zachowanie, np. wyzwiska, poniżanie, groźby, przemoc fizyczna lub psychiczna, porzucenie darczyńcy w potrzebie (np. chorobie, starości), zerwanie kontaktu bez powodu.
Kiedy NIE można odwołać darowizny?
Jeśli darczyńca wybaczył obdarowanemu jego złe zachowanie – nie można później wracać do sprawy; Jeśli od darowizny minęło więcej niż rok od momentu dowiedzenia się o niewdzięczności – termin przepadł; Jeśli obdarowany zmarł, darowizny nie można już odwołać (przy czym spadkobiercy darczyńcy mogą odwołać darowiznę z powodu niewdzięczności tylko wtedy, gdy darczyńca w chwili śmierci był uprawniony do odwołania albo gdy obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia lub umyślnie wywołał rozstrój zdrowia, którego skutkiem była śmierć darczyńcy).
Zobacz również: ZAPIS BANKOWY na wypadek śmierci: dla bezpieczeństwa twoich bliskich
Jak odwołać darowiznę? Formy odwołania
W tej sprawie najlepiej skontaktować się z prawnikiem np. adwokatem, radcą prawnym lub notariuszem. Jeżeli darowizna odbyła się w formie aktu notarialnego (np. darowizna mieszkania lub działki) to odwołanie takiej darowizny zawsze wiąże się z udziałem notariusza – wymaga powrotnego przeniesienia własności darowanej nieruchomości w formie aktu notarialnego. Jeżeli obdarowany nie chciałby zwrócić przedmiotu objętego darowizną, można wystąpić z powództwem do Sądu.
Zobacz również: Spadki i darowizny: Nowe zasady, nowe korzyści! Rozliczaj podatek jak ekspert [5 przykładów]
Podobał Ci się ten artykuł? Prenumeruj Gazetę Senior i bądź na bieżąco z ważnymi tematami! Zajrzyj do sklepu „Gazety Senior” TUTAJ
Jeżeli interesują Cię prawne zagadnienia istotne dla seniorów, zapisz się do Newslettera Gazety Senior Zapisz się do Newslettera
„Dalajlama. Przez mądrość do szczęścia” [w kinach od 23 maja]
Notariusze za jedno ze swoich zadań uznają edukowanie obywateli w zakresie dziedzin prawa i czynności notarialnych, które należą do ich kompetencji. W ramach podejmowanych działań edukacyjnych Krajowa Rada Notarialna wraz z izbami notarialnymi od 2010 r. prowadzi akcję pn. Dzień Otwarty Notariatu. Tego dnia notariusze w całym kraju bezpłatnie udzielają informacji prawnych. Od 2015 r. prowadzą akcję dedykowaną seniorom pn. Bezpłatny wykład notariusza na uniwersytecie trzeciego wieku. Od 2021 r. do katalogu działań podnoszących świadomość prawną najstarszych obywateli dołączył cykl artykułów pn. Masz do tego prawo, publikowanych na łamach "Gazety Senior".
- Gdy wdzięczność zawodzi: odwołanie darowizny krok po kroku - 10 czerwca, 2025
- DOŻYWOCIE CZY DAROWIZNA? Porównanie dwóch umów dotyczących przekazania majątku - 6 maja, 2025
- PRAWA DZIADKÓW do kontaktów z wnukiem - 21 stycznia, 2025