Emeryci bez gwarantowanej podwyżki, czyli waloryzacja emerytur do kwoty 1338 zł w 2023 [wskaźnik 14,8 proc.TABELA]
Problem emerytur groszowych w Polsce wciąż jest aktualny – szacuje się, że w kolejnych latach takie świadczenie może pobierać nawet 600 tysięcy emerytów.
Emerytura groszowa to świadczenie niższe od minimalnego, otrzymują je osoby, które osiągnęły wiek emerytalny, ale nie wypracowały wymaganego stażu. Rekordziści otrzymują z ZUS po kilka groszy miesięcznie. Emerytom groszowym przysługują 13 i 14. emerytura, ale nie obejmie ich waloryzacja kwotowa i gwarantowane 250 zł minimalnej podwyżki w 2023 r.
Eksperci od lat przekonują, że zmiany w są konieczne, jednak wciąż nie ma jasnego planu przyznawania świadczeń emerytalnych niższych niż emerytura minimalna.
TABELA wysokości emerytur groszowych od 1 marca 2023 r. – wskaźnik waloryzacji 14,8 proc.
Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej gazetasenior.pl
Spis Treści
Skąd wziął się problem emerytur groszowych?
Wydaje się, że emerytury groszowe dotyczą niewielkiej liczby osób, podczas gdy w Polsce pobiera je obecnie ponad 350 tysięcy uprawnionych. Liczba ta jest naprawdę duża, a eksperci szacują, że z roku na rok będzie rosnąć. Skąd w ogóle wziął się problem tak zwanych emerytur groszowych? Jest to pokłosie reformy emerytalnej z 1999 roku, która zakładała, że wystarczy opłacić składkę ubezpieczeniową raz, aby móc w przyszłości pobierać świadczenie emerytalne.
Pomimo upływu lat, dotychczas żadna władza nie próbowała rozwiązać problemu emerytur groszowych, czyli takich, które są niższe od emerytury minimalnej (1338,44 zł obowiązuje od 1 maca 2022 r. do 28 lutego 2023 r.) Słuszną ideą wydaje się wprowadzenie minimalnego okresu składkowego na niższym poziomie niż obowiązuje obecnie – takie rozwiązanie obowiązuje w wielu krajach europejskich bądź wymogu zebrania minimalnego kapitału, aby emerytura w ogóle mogła zostać wypłacona.
Emerytury groszowe – komu przysługują?
Tzw. emerytury groszowe to wszystkie świadczenia poniżej emerytury minimalnej. Są to emerytury przyznane osobom o niepełnym stażu, których, zgodnie z przepisami nie podwyższa się do kwoty najniższej emerytury. Czyli emerytura groszowa zostaje przyznana zawsze wtedy, gdy senior nie spełnia warunków do otrzymania najniższej obowiązującej w danym roku emerytury.
Jakie więc warunki należy spełnić, aby otrzymać emeryturę minimalną?
- Osiągnąć obowiązujący wiek emerytalny (aktualnie 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn),
- wykazać minimalny wymagany staż w formie okresów składkowych i nieskładkowych (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn).
Okres składkowy to czas, kiedy płacimy składki ZUS, np. pracując na umowę o pracę, prowadząc działalność gospodarczą. Okres nieskładkowy to np. czas, gdy studiujemy lub jesteśmy na zwolnieniu lekarskim. W tym czasie nie płacimy składek ZUS, ale czas ten jest liczony do wymaganego stażu emerytalnego. Jest jeszcze jeden warunek — okresy nieskładkowe nie mogą liczyć więcej niż jedna trzecia naszych okresów składkowych.
Do minimalnego stażu nie liczy się praca na umowę o dzieło czy praca na czarno. Aby zostać emerytem z tzw. emeryturą groszową nie trzeba wiele, wystarczy, że zabraknie nam rok czy pół roku stażu. A jak widać liczba osób, których dotyczy ten problem, zaczęła rosnąć lawinowo w ostatnich latach.
Wysokość emerytur groszowych
Do marca 2023 r. wysokość tzw. emerytur groszowych mieści się w przedziale od kilku groszy do sumy emerytury minimalnej, czyli 1338,44 zł brutto. Wysokość maksymalnej emerytury groszowej rośnie co roku wraz z wysokością emerytury minimalnej. Wysokość emerytury minimalnej od 1 marca 2023 r. to 1588,44 zł brutto.
Emerytury groszowe w przyszłości może pobierać nawet 600 tysięcy osób, przy czym obecnie najniższe świadczenia opiewają na zaledwie kilka groszy. Warto wziąć pod uwagę również koszty, jakie generuje w ZUS wypłata tak niskiej sumy, a jest to ok. 100-150 zł.
Co może rozwiązać problem? Minimalny staż ubezpieczeniowy czy minimalny kapitał?
Problem emerytur groszowych jest na tyle poważny, że konieczne jest szybkie wprowadzenie rozwiązań systemowych. Jednym z nich jest minimalny staż ubezpieczeniowy. W wielu krajach UE taki obowiązuje i wynosi 5, 10 lub nawet 15 lat.
Emerytura mogłaby być też wypłacana osobom, które na przestrzeni lat zgromadzą na swoim koncie w ZUS określony minimalny kapitał, jednak trudno ustalić, na jakim poziomie miałby się on plasować.
Ci, którzy nie osiągnęliby stażu minimalnego bądź nie zgromadzili konkretnego kapitału, mogliby skorzystać z prawa do bezpłatnej opieki zdrowotnej, lecz nie wypłacano by im emerytury. Prezes ZUS rozważa także w takim przypadku zwrot zgromadzonych przez ubezpieczonego składek.
Emerytury groszowe do likwidacji? Pomysł rządu na rozwiązanie problemu
Resort rodziny planuje rozwiązać problem emerytur groszowych. Jak wynika z dokumentu przesłanego przez Ministerstwo członkom Rady Dialogu Społecznego, jednym z pomysłów jest wprowadzenie minimalnego stażu składkowego, który wynosiłby 5 lat. Zmiana dotyczyć ma wyłącznie przyszłych emerytów, czyli osób, które przejdą na emeryturę po wejściu w życie nowych przepisów. Świadczenia już przyznane, czyli aktualnie pobierane emerytury groszowe, byłyby wypłacane na starych zasadach.
Innym proponowanym rozwiązaniem jest wprowadzenie zasady, zgodnie z którą emerytura wypłacana byłaby wyłącznie w przypadku, gdy jej wysokość przekracza kwotę zasiłku pielęgnacyjnego – obecnie wynosi on 256,44 zł miesięcznie. W przeciwnym razie emeryci otrzymywaliby przelew raz w roku, np. wraz z trzynastą emeryturą.
Bez gwarantowanej podwyżki – procentowa waloryzacja emerytur niższych niż minimalna 2023 [14,8 proc.]
Rządu zaplanował na 2023 r. waloryzację kwotowo-procentową. Od 1 marca gwarantuje to minimalną podwyżkę w kwocie 250 zł brutto tj. 227,50 zł netto dla każdego emeryta.
To wsparcie seniorów, którzy otrzymują niskie świadczenia, lecz w żaden sposób nie rozwiązuje problemu emerytur groszowych. Z gwarantowanej podwyżki nie skorzystają osoby, które nie wypracowały emerytury minimalnej, czyli właśnie seniorzy pobierający emerytury groszowe. Tych emerytów obejmie waloryzacja procentowa, która jest dla nich mniej korzystna.
Wskaźnik waloryzacji zapisany w ustawie na 2023 r. wynosi 13,8 proc., ale już wiemy, że będzie wyższy i wyniesie 14,8 proc.
Waloryzacja emerytur groszowych 2023 – 14,8 proc. [TABELA do 1338,44 zł]
Emerytura brutto 2022 (do 28 lutego 2023) | Brutto 2023 (od 1 marca 2023 r.) | Składka zdrowotna 9% | PIT 0% | Emerytura netto od marca 2023 |
Waloryzacja procentowa (prognozowany wskaźnik waloryzacji 14,8 proc.) | ||||
200 | 230 | 21 | 0 | 209 |
300 | 344 | 31 | 0 | 313 |
400 | 459 | 41 | 0 | 418 |
500 | 574 | 52 | 0 | 522 |
600 | 689 | 62 | 0 | 627 |
700 | 804 | 72 | 0 | 731 |
800 | 918 | 83 | 0 | 836 |
900 | 1033 | 93 | 0 | 940 |
1000 | 1148 | 103 | 0 | 1045 |
1100 | 1263 | 114 | 0 | 1149 |
1200 | 1378 | 124 | 0 | 1254 |
1300 | 1492 | 134 | 0 | 1358 |
Waloryzacja kwotowo-procentowa (gwarantowana podwyżka 250 zł brutto) | ||||
1338 | 1588 | 143 | 0 | 1445 |
Podano kwoty w złotówkach i zaokrąglono do pełnych złotych. Wyliczenia mają wyłącznie charakter poglądowy, ostateczne kwoty nalicza Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub inny organ rentowy.
Przeczytaj artykuł Waloryzacja emerytur 2023 – gwarantowana podwyżka 250 zł. Tabela netto-brutto
Niepełne 13. i 14-tki do emerytur groszowych?
Osobom pobierającym emeryturę groszową przysługują takie same uprawnienia w kontekście 13. i 14. emerytury jak pozostałym emerytom. Są uprawnieni do tych świadczeń w pełnej ich wysokości.
Kwestia „trzynastek” i „czternastek” w kontekście tak zwanych emerytur groszowych jest także rozważna w ministerstwie. Obecnie każdy emeryt groszowy otrzymuje świadczenie na takich samych zasadach, jednak rozważane są zmiany. Osoby, które nie nabyły prawa do najniższej emerytury, nie mogłyby również otrzymać pełnej 13. czy 14. emerytury, a jedynie pewien jej procent. W praktyce oznacza to, że wysokość dodatkowego świadczenia byłaby związana z kwotą emerytury, jaką co miesiąc otrzymuje senior.
Przeczytaj artykuł 15. emerytura. Wszystko, co wiemy na temat dodatkowej emerytury
Zmiany w emeryturach groszowych – kto jest za a kto jest przeciw?
Eksperci alarmują – problem groszowych emerytur trzeba rozwiązać jak najszybciej, zwłaszcza że będzie on narastał z każdym rokiem. Pozytywnie w tej kwestii wypowiadają się pracodawcy oraz związki zawodowe. Na podobnym stanowisku stoi prezes ZUS. Emerytury groszowe generują wysokie koszty, a ich wypłacanie nie poprawia jakości życia emerytów. Co więc stoi na przeszkodzie, aby wprowadzić zmiany? Nie brakuje na nie pomysłów, jednak brakuje chęci ze strony rządzących. Ci, choć zauważają problem, nie wydają się zainteresowani jego rozwiązaniem. Potrzeba bowiem nie tylko przepisów, które wprowadzałyby trwałe zmiany, ale również przejściowych, dotyczących konkretnych grup osób pobierających ten rodzaj świadczenia.
Jeżeli interesują Cię aktualne informacje dot. m.in. wysokości emerytur, zapisz się do Newslettera Gazety Senior Zapisz się do Newslettera
Zobacz również:
Waloryzacja emerytur 2024, 2025 oraz kolejne lata. PROGNOZA podwyżki [tabela netto]
- Bon energetyczny 2024: kryteria, kwoty, dokumenty [wnioski można składać do 30 września] - 25 września, 2024
- 14 emerytura 2024 ⭐️ Wszystko, co musisz wiedzieć o dodatkowym świadczeniu [Kryteria, Terminy, Kwoty NETTO] - 11 września, 2024
- Druga waloryzacja emerytur wstrzymana – rząd czeka na wzrost inflacji - 11 września, 2024