Co to jest zachowek
Zachowek to instytucja prawa spadkowego, którą warto mieć na uwadze, jeśli wydaje nam się, że ze spadku po naszym krewnym nic nie otrzymaliśmy.
Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej GazetaSenior.pl
Spis Treści
Co to jest zachowek?
Zachowek jest uprawnieniem, którego głównym celem jest ochrona osób najbliższych zmarłego, a konkretnie tych krewnych, którzy dziedziczyliby z przepisów Kodeksu cywilnego tj. dzieci, małżonka i rodziców.
Zachowek ma zastosowanie również wtedy, gdy osoby te zostały przez spadkodawcę bezzasadnie pominięte w testamencie (są na przykład orzeczenia sądu dotyczące tego, iż ojciec nie może wydziedziczyć córki tylko na podstawie tego, iż jest ona rozwódką). Osoby te mają prawo zażądać od osoby powołanej do spadku, aby ta zapłaciła im odpowiednią kwotę pieniężną, niejako w zastępstwie majątku, który uzyskałyby w normalnym procesie spadkobrania – w przypadku dziedziczenia ustawowego.
Zachowek będzie też miał zastosowanie, gdy spadkodawca rozporządził całym swoim majątkiem za życia, w drodze darowizny i pominął osoby uprawnione.
Kto będzie uprawniony do zachowku? Nie wszyscy krewni spadkodawcy, a wyłącznie ci, którzy dziedziczyliby w pierwszej kolejności.
Kwota zachowku
Zachowek może być wyrażony tylko w gotówce. Nie można na przykład na jego poczet wydać spadkobiercy ruchomości, chyba że strony porozumieją się w tej sprawie. Generalnie przepisy mówią, że zachowek ma wysokość połowy udziału spadkowego, który przypadłby danej osobie, gdyby dziedziczyła ona ustawowo. Kwota ta jest wyższa i wynosi 2/3 udziału, gdy uprawniony jest trwale niezdolny do pracy lub niepełnoletni. Czynniki te muszą istnieć w chwili śmierci spadkodawcy.
Wyliczenie zachowku zależy więc od wysokości udziału, wysokości substratu zachowku i dodatkowych, wspomnianych powyżej czynników. Przy ustalaniu udziału bierze się pod uwagę spadkobierców niegodnych i tych, którzy spadek odrzucili, nie uwzględnia się natomiast, osób, które zrzekły się dziedziczenia i osób wydziedziczonych.
Co to jest wspomniany substrat? Jest to podstawa do ustalenia kwoty, która wyraża dany zachowek. Do jego określenia potrzebne jest wyliczenie czystej wartości spadku, doliczając dokonane przez spadkodawcę darowizny (ale nie wszystkie, nie bierze się pod uwagę drobnych darowizn dnia codziennego, na przykład prezentu urodzinowego). Dzięki temu chronione są osoby, które nie dziedziczyłyby nic, ponieważ spadkodawca rozdał majątek za życia. Wyliczając czystą wartość spadku, od aktywów należy odjąć długi.
Jak domagać się zachowku
Roszczenie o zachowek może być załatwione polubownie lub przed sądem. Polubowne rozwiązanie będzie tańsze i szybsze. Wtedy to dobrze jest sporządzić ugodę. Jeśli sprawa musi być rozwiązana przed sądem, należy wystąpić z powództwem o zapłatę zachowku. Pozew ten musi spełniać wymogi określone w KPC. Opłata od pozwu wynosi 5% dochodzonej wartości zachowku. Termin przedawnienia roszczenia o zachowek to pięć lat – od ogłoszenia testament lub od śmierci spadkodawcy.
Bardzo rzadko zdarzają się sytuacje, w których uprawniony do zachowku nie otrzyma go – zawsze takie spory rozstrzygane są przed sądem. Są jednak argumenty, na które można się powołać. Na przykład, jeśli spadkobierca wykazał rażącą niewdzięczność wobec spadkodawcy, nie opiekował się nim w czasie choroby lub przyczynił się do jego śmierci, wtedy będzie istniała możliwość wykazania tego i wstrzymania wypłaty lub ograniczenia zachowku takiej osobie. Może to też dotyczyć sytuacji, w której uprawniony nie utrzymywał kontaktu ze spadkodawcą. Istotna jest tu jednak szersza perspektywa, jeśli na przykład spadkodawca odciął się od spadkobiercy, który znęcał się nad nim, sąd nie będzie nieprzychylnie patrzył na roszczenie o zachowek.
Powyższy artykuł konsultowany był z: https://adwokat-wroclaw.biz.pl.
Artykuł partnerski
Może Cię zainteresować:
Jak napisać nekrolog, kondolencje, wspomnienie? Wskazówki i przykłady